Son Dakika

Türkiye yerel seçimleri sona ererken ülke genelinde oy verme merkezleri kapanıyor

Uydu fotoğrafları İran'ın Natanz nükleer tesisinde bir faaliyete işaret ediyor

BİLİM-TEKNOLOJİ 02.11.2020, 07:16 09.03.2021, 23:13 ALP ERMIYA

Uydu fotoğrafları İran'ın Natanz nükleer tesisinde bir faaliyete işaret ediyor

Uydu fotoğrafları, İran'ın Natanz nükleer tesislerinde bir inşaat faaliyetine işaret ederken, Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) bu durumu doğruladı ve Tahran'ın yeraltında yeni bir santrifüj montaj imalathanesi inşa etmekte olduğunu söyledi.

Natanz'daki tesiste, geçtiğimiz Ağustos ayında meydana gelen ve sabotaj olduğu bildirilen bir patlamada merkezi santrifüj montaj imalathanesi imha olmuştu.

San Fransisco merkezli Planet Labs adlı gözlem kuruluşunun paylaştığı uydu görüntülerine göre İran, Ağustos ayından bu yana, Natanz uranyum zenginleştirme tesislerinin güneyinde, uzmanların, eskiden güvenlik personelinin atış talimi için kullandığını tahmin ettiği bir mevkiye doğru yeni bir yol inşa etti.

Pazartesi günü alınan bir uydu görüntüsünde bu mevkide inşaat için kullanılan kazı araçlarına benzer ayrıntılar görülüyor.

Middlebury Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'ne bağlı James Martin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme çalışmaları merkezinden uzmanlar bu görüntüleri, bölgede yeraltında kazı yapıldığı şeklinde yorumladılar.

Enstitü'nün İran'ın nükleer programı uzmanlarından Jeffrey Lewis "Bu yol dağlara gidiyor, dolayısıyla ya ileride inşa edilecek bir yapıya yol açmak için dağda tünel açıyor ya da yapıyı bizzat o dağın içine gömüyor olabilirler" diyor.

İran ne diyor?

İran'ın Birleşmiş Milletler'deki temsilciliği henüz bu fotoğraflarla ilgili sorulara yanıt vermedi.

Ancak İran Atom Enerjisi Kurumu'nun başkanı Ali Ekber Salihi, geçen ay devlet televizyonunda, yüzeydeki tahrip olan tesisin yerini, "Natanz'ın çevresindeki dağların göbeğinde" bir yenisinin aldığını söylemişti.

IAEA başkanı Rafael Grossi de müfettişlerinin, bölgedeki inşaat çalışmasından haberdar olduklarını söyledi.

Grossi, 2015'te varılan nükleer anlaşmanın çökmesine rağmen hala İran'daki tesislere erişimi olan kurumun müfettişlerine, İran yetkilileri tarafından bu inşaat konusunda bilgi verildiğini kaydetti.

"Bu da inşaata başladıkları ama henüz tamamlamadıkları anlamına geliyor. Bu uzun bir süreç" diye ekledi.

2015 yılında, ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya ile İran arasında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlamak üzere varılan anlaşma ABD Başkanı Donald Trump'ın geri çekilmesi ve yaptırımlara dönmesi ile çökmüştü.

Geçtiğimiz Ağustos ayında çıkan yangından sonra İranlı yetkililer tesisten bu fotoğrafı paylaşmıştı

Natanz nükleer tesisi neden önemli?

Başkent Tahran'ın 250 kilometre güneyindeki Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi.

2015'te imzalanan anlaşmaya göre İran bu tesiste sadece, enerji santrallerinde kullanıma uygun ama silah yapımına uygun olmayan düşük oranda zenginleştirilmiş uranyum üretecekti.

Sadece yüzde 3-4 oranında U-235 içeren düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum nükleer enerji santrallerinde yakıt olarak kullanılabiliyor. Nükleer silah için gereken uranyumun ise yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmiş olması gerekiyor.

İran bu anlaşma ile ayrıca 2026'ya kadar Natanz'da en fazla 5060 adet eski ve düşük etkili santrifüj bulundurmayı, Fordo'daki diğer yeraltı tesisinde de 2031'e kadar zenginleştirme faaliyetinde bulunmamayı kabul etmişti.

Fakat ABD 2018'de anlaşmadan çekildiğini açıkladı.

Natanz nükleer tesisi neden önemli?

Başkent Tahran'ın 250 kilometre güneyindeki Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi.

2015'te imzalanan anlaşmaya göre İran bu tesiste sadece, enerji santrallerinde kullanıma uygun ama silah yapımına uygun olmayan düşük oranda zenginleştirilmiş uranyum üretecekti.

Fakat ABD 2018'de anlaşmadan çekildiğini açıkladı.

İran 2019 yılının Kasım ayına gelindiğinde Natanz'daki tesiste gelişkin santrifüj sayısını iki katına çıkardığını ve Fordo'daki tesiste santrifüjlere uranyum heksaflorür enjekte etmeye başladığını duyurmuştu.

Ağustos ayındaki patlama

İran Atom Enerjisi Kurumu, geçtiğimiz Ağustos ayında Natanz nükleer tesislerinde meydana gelen patlama ve izleyen yangının sabotaj olduğunu söylemiş ama kimi sorumlu tuttuğunu belirtmemişti.

Bazı İranlı yetkililer tesiste çıkan yangının siber sabotaj yoluyla başlatılmış olabileceğine işaret etmişlerdi.

Bu patlamanın meydana geldiği tarihe yakın tarihlerde İran'daki çeşitli başka enerji tesislerinde de yangınlar ve patlamalar da meydana gelmişti.

Yangın sonucu tesisteki merkezi santrifüj montaj atölyesi tahrip olmuştu.

Santrifüjler nükleer santrallerde kullanılan ama daha geliştirildiği takdirde silah yapımında da kullanılabilecek uranyum zenginleştirme işlemini gerçekleştiriyor.

İran yetkilileri, yanan tesisin yerine daha gelişkininin yapılacağını söylemiş, ama bu olayın orta vadede santrifüj imalatını yavaşlatacağını kabul etmişti.

Kaynak BBC

Türkiye Cumhuriyeti'nde 14 Mayıs 2023'de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimini kim kazanır?

Tümü

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	33	90
2. Fenerbahçe	33	86
3. Trabzonspor	33	55
4. Beşiktaş	33	51
5. Başakşehir	33	49
6. Rizespor	33	48
7. Kasımpasa	33	46
8. Antalyaspor	33	45
9. Alanyaspor	33	45
10. Sivasspor	33	45
11. A.Demirspor	33	41
12. Samsunspor	33	39
13. Ankaragücü	33	37
14. Kayserispor	33	37
15. Konyaspor	33	36
16. Gaziantep FK	33	34
17. Hatayspor	33	33
18. Karagümrük	33	33
19. Pendikspor	33	30
20. İstanbulspor	33	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	31	69
2. Göztepe	31	63
3. Ahlatçı Çorum FK	31	55
4. Sakaryaspor	31	54
5. Bodrumspor	31	52
6. Kocaelispor	31	52
7. Bandırmaspor	31	47
8. Boluspor	31	47
9. Gençlerbirliği	31	47
10. Erzurumspor	31	42
11. Ümraniye	31	37
12. Manisa FK	31	36
13. Keçiörengücü	31	36
14. Şanlıurfaspor	31	34
15. Tuzlaspor	31	33
16. Adanaspor	31	32
17. Altay	31	15
18. Giresunspor	31	7

Takımlar	O	P
1. Arsenal	33	74
2. Liverpool	33	74
3. M.City	32	73
4. Aston Villa	34	66
5. Tottenham	32	60
6. Newcastle	32	50
7. M. United	32	50
8. West Ham United	34	48
9. Chelsea	31	47
10. Brighton	32	44
11. Wolves	33	43
12. Fulham	34	42
13. Bournemouth	33	42
14. Crystal Palace	33	36
15. Brentford	34	35
16. Everton	33	30
17. Nottingham Forest	34	26
18. Luton Town	34	25
19. Burnley	34	23
20. Sheffield United	33	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	32	81
2. Barcelona	32	70
3. Girona	32	68
4. Atletico Madrid	32	61
5. Athletic Bilbao	32	58
6. Real Sociedad	32	51
7. Real Betis	32	48
8. Valencia	32	47
9. Villarreal	32	42
10. Getafe	32	40
11. Osasuna	32	39
12. Sevilla	32	37
13. Las Palmas	32	38
14. Deportivo Alaves	32	35
15. Rayo Vallecano	32	34
16. Mallorca	32	31
17. Celta Vigo	32	31
18. Cadiz	32	25
19. Granada	32	18
20. Almeria	32	14