Metafizik Resim

Metafizik resime bakmadan önce Felsefe açısından metafiziğin yerine ve dünyaya kattığı anlama bakmak gerekir. Felsefenin en temel disiplinlerinden biri olarak karşımıza çıkan Metafizik; Yunanca, “sonra”, “öte”, “üst” anlamlarına gelen “meta” sözcüğüyle, doğa ve özdeksel anlamlarını veren “phyusika” sözcüğünün birleşiminden meydana gelir. Bu kelimeyi ilk kullananlardan biri M.Ö. 1. yüzyılda Rodoslu Andronikos olmuştur. Metafizik yöntem, nesneleri değişmez, kesin ve son haliyle meydana gelmiş kabul ederken, kavramları da her daim geçerli ve kesin olarak tanımlar. Bu bir olayı, kavramı veya nesneyi sonsuza dek geçerli ve değişmez kabul etme durumu doğal olarak beraberinde birçok karşıt düşünceye de sebep olmuştur. Metafizik deyimi yüzyıllar boyunca doğa dışı niteliğini sürdürmüş, çeşitli anlamlarda kullanılmış ve farklı zamanlarda Felsefe (Filozofi), Tanrı bilimi (Teoloji), Varlık bilimi (Ontoloji) ve Bilgi bilimi (Epistemoloji) kavramlarıyla anlamdaş kılınmıştır.

Metafizik Resmin Babası Chirico Otoportre

Dedesi Osmanlı sarayında bir tercüman ve babası Osmanlı demiryollarının yapımında mühendis olarak çalışan Giorgio de Chirico, sanat tarihinde gizemli rüya dünyasının ve doğaüstü mekânların sihirbazı veya büyücüsü olarak tanımlanır. Genellikle “Enigma” ile başlayan isimleri olan eserleri bilinmezlik ve muamma teması taşır. Chirico’nun Ateist olduğu iddia edilir ancak onun resimlerinde mistik eğilimler görülmektedir ve çalışmalarında Ateizm çağrıştıran imgeler nadiren görülür. Ruhsal gerçeklik ve metafizik keşifler Chirico’nun en büyük ilgi alanıdır. Kelimelerle ifade edilemeyecek iç dünya arayışlarını ve deneyimlerini resimlerinde boyamıştır. Filozofik bakış açısı, Nietzche ve Schopenhauer felsefesinden etkilenmekle birlikte, Hindu ve Budist inançlarına da ilgi duymuştur. Chirico’nun Sürrealistleri ciddi bir şekilde etkilediği görülür.

1909 yılında, 21 yaşındayken, güneşli bir öğleden sonra Santa Croce Meydanı'nda otururken içine bir resim doğuyor; adeta bir vahiy gibi ona malum oluyor. Bu resim Bir Güz Öğleden Sonrası Enigması (esrarı, muamması). "Metafizik resimler" dediği dizi bu aydınlanma olayıyla başlıyor. Eğer Chirico, kendi başına, 20. yüzyıl avangard sanatını belirleyen onca kalabalık hareketten, akımdan, kolektiften bambaşka, benzersiz, ve gayet eksantrik bir estetik inşa edebilmişse, onu bu metafizik resimler sayesinde başarabilmiştir

Giorgio de Chirico, 1910’da geliştirdiği Metafizik sanat anlayışıyla Yirminci yüzyılın avangart sanatçıları arasında yer almıştır. Chirico özelikle biçimci ve soyut araştırmalardan uzak kalmış ve insanın rüya, gizem ve bilinçaltı gibi içselliğine yönelerek sürrealizme bir çıkış noktası olmuştur. Resimleri geçmişten ve antikiteden ilham alıyor görünse de o aslında modern ve yeni olanın peşindedir. Sadece biçimselliğin ötesinde bir içsellik arayışı onu diğer modernlik arayışında olan çağdaşlarından ayırır. Onun zamanla olan ilişkisi Nietzsche’nin ebedi dönüş felsefesinden esinlenen bir zamansızlık veya zaman dışılık olarak tanımlanabilir. Düş ve bilinçaltı izlenimleri yansıtan Metafizik Resim, savaşın getirdiği yalnızlık ve huzursuzluk ortamının etkilerini Sürrealist bir anlayışla yansıtır. Metafizik Resim genel anlamda mistik ve düşsel kavramlar üzerinde durmaktadır. 1917 yılında bir araya gelen Giorgio de Chirico ve Carlo Carra gibi İtalyan ressamlarca başlatılan akım, İtalyanca‘da Pittura Metafisica ismiyle anılır. Metafizik resimlerde genellikle abartılmış bir perspektifle sonsuzluğun ifadesi görülür. Boş meydanlar ve kentler, bazen bir insan figürüyle resmedilirken, bazen de kuklayı andıran hareketsiz ve yüzsüz insan figürleriyle resmedilmiştir.

Konuyu Merak Edenler İle İlgili Kaynak

Rasim SOYLU, Chirico ve Metafizik Resim, Cilt 6, Sayı 1, Volume 6,

Özgenç Erdoğdu, Neslihan ve Önder Caymaz, “20. Yüzyılda Metafizik Resimlerde Mekân ve Zaman İlişkisi”, s. 1147–1158.