“Çin, Kuşak-Yol ile kendine ‘mecburi müttefikler’ oluşturuyor”

İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Centre International de Formation Européenne (Uluslararası Avrupa Çalışmaları Merkezi) ve Diplomasi Araştırmaları Derneği’nin iş birliği ile düzenlenen ‘Çin’in Kuşak ve Yol Projesinin Farklı Perspektiflerden Değerlendirilmesi’ (Evaluation of China’s Belt-Road Project from Different Perspectives) adlı webinar YouTube üzerinden canlı olarak gerçekleştirildi.

Webinar TRT World editörü Yusuf Erim’in moderatörlüğünde ve Çin, ABD, Yunanistan, Pakistan ve Türkiye’den uzman akademisyenlerin katılımıyla gerçekleştirildi. Webinarda çeşitli ülkelerden katılan uzman akademisyenler, Çin’in Kuşak ve Yol Projesi hakkında gerek şahsi görüşlerini gerekse de ülkelerinin tutumlarını, halihazırda uygulanan ve ilerleyen dönemlerde uygulanabilecek politikaları, projenin ülkelere yansıyacak olumlu ve olumsuz yanlarını açıkladı ve katılımcılardan gelen soruları cevapladı.

DOÇ. DR. AYDIN: PROJE BAZI ÜLKELERİ TEDİRGİN EDİYOR

Toplantının açılış konuşmasını İstanbul Aydın Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Doç. Dr. Mustafa Aydın gerçekleştirdi. Projenin bölge ve güzergâh üzerindeki bazı ülkelerde olumlu karşılanırken, bazı ülkelerde ise tedirginlik yarattığını vurgulayan Aydın, seri halinde yapılan ve bölge sorunlarına dikkat çeken bu webinar dizisinin akademik öneminin yanı sıra üniversiteler arası ilişkileri geliştirme işlevine de dikkat çekti.

PROF. ZHICHAO: KÜRESEL TİCARETE OLUMLU YANSIYACAK

Çin Sosyal Bilimler Akademisi (Chinese Academy of Social Sciences) Orta Doğu Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Prof. Tang Zhichao ise Kuşak-Yol Projesinin yalnızca Çin için değil dünyadaki diğer ülkeler için de kamu malı niteliği taşıdığını, yüksek nitelikli kalkınmayı teşvik ettiğini ve küresel iş birliği için önemli olduğunu ileri sürdü. Bunun yanı sıra, çeşitli veriler ile projenin dünya ithalat ve ihracatını artırdığını, bu durumun küresel ticarete olumlu yansıyacağını belirtti.

DR. TZOGOPOULOS: İLİŞKİLER KARŞILIKLI VE EŞİT OLMALI

Uluslararası Avrupa Çalışmaları Merkezi (Centre International de Formation Européenne) Öğretim Üyesi Dr. George Tzogopoulos da Çin’in bu proje çerçevesinde ileri sürdüğü ekonomi politikalarına çeşitli eleştiriler getirdi. Söz gelimi Tzogopoulos, AB’nin Çin ile ekonomik ilişkilerini mümkün olduğunca geliştirmek istediği ancak Çin’den aynı tavrı göremediğini ileri sürdü. Birliğin Çinli şirketlerin pazarlara girişini desteklediği ancak Çin’in çeşitli uygulamalar ile AB ülkelerinde kurulan şirketleri kendi pazarına sokmak istemediğini örneklerle açıkladı. Bu ilişkilerin karşılıklı ve eşit bir şekilde kurulması gerektiğinin altını çizdi.

SAYED: PAKİSTANLILAR ERDOĞAN’A HAYRAN

Pakistan-China Institute (Pakistan Çin Enstitüsü) Direktörü Mustafa Hyder Sayed ise Kuşak-Yol Projesinin Pakistan ve benzer ülkelerin refahını artırması için bir fırsat olduğunu, bu ülkeler ile Çin arasında kazan-kazan ilişkisinin gerek borçlanma ve yatırım gibi ekonomik alanlarda, gerekse de bölgesel iş birliği alanında oldukça önemli olduğuna dikkat çekti. Konuşmasının önemli kısmında Çin-Pakistan Ekonomik Koridorunun önemli bir ortaklık olduğunu hem enerji hem de ekonomik alanda faydalar getireceğini ve bu hattın çok sayıda ülkenin çıkarlarına uygun olduğuna dikkat çekti. Sayed ayrıca ülkesinde en yoksul kesimden en elit kesime kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yoğun bir hayranlık olduğunu, bu etkinin Türkiye ve Pakistan arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkilerin kuvvetlenmesi için önemli bir fırsat yarattığına değindi.

PROF. DR. KARACA: ÇİN DİĞER ÜLKELERİ KENDİNE BAĞIMLI HALE GETİRİYOR

İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ragıp Kutay Karaca da Çin’in Kuşak-Yol Projesinin hem ekonomik ve kültürel bir amaç taşıdığını hem de Çin dış politikasının bir aracı olduğunu vurguladı. Projenin yatırım için gerekli finansman ihtiyacını oldukça artırdığı, Çin’in de finansman ihtiyacı olan ülkelere borç vererek kendisine bağımlı hale getirdiğini söyleyen Karaca, Çin’in bu yaklaşımı ile ülkeleri hem ekonomik alanda kendine bağımlı hale getirmeyi amaçladığını hem de siyasi arenada kendine mecburi müttefikler yaratmayı hedeflediğini vurguladı. Bunun yanı sıra, proje kapsamında kurulan pek çok yapının askeri amaçlar için de kullanılmasının mümkün olduğuna dikkat çekti.

BERGER: ÇİN’İN ‘KAZAN-KAZAN’ SÖYLEMİNİN ARKASI FARKLI

Asya Toplum Politikası Enstitüsü (Asia Society Policy Institute) Öğretim Üyesi Blake Berger ise Kuşak ve Yol Projesini görünürde ekonomik kalkınmayı amaçlayan bir girişim olsa da gerçekte askeri mücadele ile siyasi, diplomatik, ekonomik, kültürel ve hukuki çabalar arasındaki koordinasyonu sağlayan bir araç olarak nitelendirdi. Berger benzer şekilde Çin’in kazan-kazan söyleminin arkasında ABD’nin askeri gücünü zayıflatma, askeri harcamalarını artırma ve jeopolitik gücünü zayıflatma düşüncesi yattığına dikkat çekti.

Soru-cevap bölümüyle sona eren programın tamamına, İAÜ resmi YouTube hesabından ulaşılabiliyor.