Faizlerin son 2 yılın zirvesinde olmasına rağmen kredi hacmi büyümeye devam ediyor. Tüketici kredileri konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinden oluşuyor. Tüketici kredilerindeki artış da konut veya taşıttan değil, ihtiyaç kredilerindeki artıştan kaynaklanıyor. Merkez Bankası verilerine göre ihtiyaç kredisinde bu yıl faizler yüzde 22 düzeyinde. Buna karşın halk, ihtiyaç kredisi kullanmaya devam ediyor. Ocak ayında 388,1 milyar lira olan ihtiyaç kredisi borçları, Şubat ayında 393,8 milyar TL’ye yükselmiş durumda.
İhtiyaç kredilerinde sadece şubat ayında piyasanın borçluluğu böylece 5,7 milyar lira arttı. Ancak son 1 yıla bakıldığında tablo daha trajik bir hal alıyor. Halkın ihtiyaç kredisi borcu geçen yılın şubat ayında 283,2 milyar lira, 2019’un şubat ayında ise 205,7 milyar liraydı. Geçen yıldan bu yana ihtiyaç kredisi adı altında halk kesimlerinin borçları 110,6 milyar lira arttı. Başka bir ifadeyle, bu borç artışı 83 milyonluk nüfusa eşit şekilde pay edilse herkese 1332 lira, her 4 kişilik aileye 5 bin 330 lira ilave borç düşüyordu.
Yurttaş dövizini satmadı
İhtiyaç kredilerinde 1 yılda yaşanan sert artış halkın geçimini ancak borçla sağlayabildiğinin en açık kanıtı. Öte yandan ekonominin tüketim tarafının ancak borçla finanse edilebildiğinin göstergesi. Buna karşılık sadece tüketimde değil, tasarruflardaki değişim de bir başka kriz göstergesi. BDDK verilerine göre şubat ayı itibariyle bankalarda yurtiçinde yerleşik kişilerin döviz mevduatlarının tutarı 196 milyar dolar, altın gibi kıymetli madenlerden oluşan mevduatlarının tutarı ise 37,9 milyar doları bulmuş durumda. Normal şartlar altında hükümetin ekonomi yönetimine güven olsa, faizlerin bu denli yüksek seviyelerde seyrettiği bir ekonomide döviz ve altına olan ilginin azalması beklenirdi. Ancak tam aksine faiz arttıkça ilgi de artıyor. Bu yılın ocak ayında yurtiçindeki yerleşiklerin döviz mevduatlarının tutarı 197,4 milyar dolardı. Mevduat faizinin yüzde 20’lere dayanmasına rağmen yurttaşlar dövizlerini satmadığı gibi döviz almaya devam etti. Sadece şubat ayında döviz mevduatlarındaki artış böylece 1,4 milyar doları bulmuş durumda.
Bir ayda 4 bin yeni milyoner
Türk Lirası’ndaki değer kaybı sürdükçe milyoner sayısında da sert artışlar gözleniyor. Ocak ayı itibarıyla içinde 1 milyon liradan fazla bakiye bulunan hesap sayısı yurtiçinde yerleşikler için 279 bin 656’ydı. Bu sayı şubat ayında 283 bin 595’e yükseldi. TL milyonerlerinin sayısı 1 ayda 3 bin 939 arttı. Dolar kurundaki yükselmeyle beraber bu artışın mart ayında daha hızlı olacağı tahmin ediliyor.
Buna karşılık yine de TL milyonerleri, toplam hesap sayısı içinde binde 2’lik bir azınlığı temsil ediyor. Şubat ayı itibarıyla yurtiçindeki yerleşiklerin bankalardaki hesap sayısı 121 milyon 191 bini bulmuş durumda. Bu hesapların yalnızca binde 2’sinin için de 1 milyon TL’den fazla para var ama hesapların içindeki toplam paranın önemli bir bölümü milyonerlerin elinde. Yurtiçindeki yerleşiklerin mevduatlarının toplam değeri 3,24 trilyon lira. Bu tutarın 1,83 trilyon lirası yani her 100 liranın 56’sı TL milyoneri olan hesapların içinde duruyor. Binde 2’lik bir azınlık mevduatların yüzde 56’sına sahip.
