Son Dakika

Türkiye yerel seçimleri sona ererken ülke genelinde oy verme merkezleri kapanıyor

Uydu fotoğrafları İran'ın Natanz nükleer tesisinde bir faaliyete işaret ediyor

BİLİM-TEKNOLOJİ 02.11.2020, 07:16 09.03.2021, 23:13 ALP ERMIYA

Uydu fotoğrafları İran'ın Natanz nükleer tesisinde bir faaliyete işaret ediyor

Uydu fotoğrafları, İran'ın Natanz nükleer tesislerinde bir inşaat faaliyetine işaret ederken, Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) bu durumu doğruladı ve Tahran'ın yeraltında yeni bir santrifüj montaj imalathanesi inşa etmekte olduğunu söyledi.

Natanz'daki tesiste, geçtiğimiz Ağustos ayında meydana gelen ve sabotaj olduğu bildirilen bir patlamada merkezi santrifüj montaj imalathanesi imha olmuştu.

San Fransisco merkezli Planet Labs adlı gözlem kuruluşunun paylaştığı uydu görüntülerine göre İran, Ağustos ayından bu yana, Natanz uranyum zenginleştirme tesislerinin güneyinde, uzmanların, eskiden güvenlik personelinin atış talimi için kullandığını tahmin ettiği bir mevkiye doğru yeni bir yol inşa etti.

Pazartesi günü alınan bir uydu görüntüsünde bu mevkide inşaat için kullanılan kazı araçlarına benzer ayrıntılar görülüyor.

Middlebury Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'ne bağlı James Martin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme çalışmaları merkezinden uzmanlar bu görüntüleri, bölgede yeraltında kazı yapıldığı şeklinde yorumladılar.

Enstitü'nün İran'ın nükleer programı uzmanlarından Jeffrey Lewis "Bu yol dağlara gidiyor, dolayısıyla ya ileride inşa edilecek bir yapıya yol açmak için dağda tünel açıyor ya da yapıyı bizzat o dağın içine gömüyor olabilirler" diyor.

İran ne diyor?

İran'ın Birleşmiş Milletler'deki temsilciliği henüz bu fotoğraflarla ilgili sorulara yanıt vermedi.

Ancak İran Atom Enerjisi Kurumu'nun başkanı Ali Ekber Salihi, geçen ay devlet televizyonunda, yüzeydeki tahrip olan tesisin yerini, "Natanz'ın çevresindeki dağların göbeğinde" bir yenisinin aldığını söylemişti.

IAEA başkanı Rafael Grossi de müfettişlerinin, bölgedeki inşaat çalışmasından haberdar olduklarını söyledi.

Grossi, 2015'te varılan nükleer anlaşmanın çökmesine rağmen hala İran'daki tesislere erişimi olan kurumun müfettişlerine, İran yetkilileri tarafından bu inşaat konusunda bilgi verildiğini kaydetti.

"Bu da inşaata başladıkları ama henüz tamamlamadıkları anlamına geliyor. Bu uzun bir süreç" diye ekledi.

2015 yılında, ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya ile İran arasında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlamak üzere varılan anlaşma ABD Başkanı Donald Trump'ın geri çekilmesi ve yaptırımlara dönmesi ile çökmüştü.

Geçtiğimiz Ağustos ayında çıkan yangından sonra İranlı yetkililer tesisten bu fotoğrafı paylaşmıştı

Natanz nükleer tesisi neden önemli?

Başkent Tahran'ın 250 kilometre güneyindeki Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi.

2015'te imzalanan anlaşmaya göre İran bu tesiste sadece, enerji santrallerinde kullanıma uygun ama silah yapımına uygun olmayan düşük oranda zenginleştirilmiş uranyum üretecekti.

Sadece yüzde 3-4 oranında U-235 içeren düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum nükleer enerji santrallerinde yakıt olarak kullanılabiliyor. Nükleer silah için gereken uranyumun ise yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmiş olması gerekiyor.

İran bu anlaşma ile ayrıca 2026'ya kadar Natanz'da en fazla 5060 adet eski ve düşük etkili santrifüj bulundurmayı, Fordo'daki diğer yeraltı tesisinde de 2031'e kadar zenginleştirme faaliyetinde bulunmamayı kabul etmişti.

Fakat ABD 2018'de anlaşmadan çekildiğini açıkladı.

Natanz nükleer tesisi neden önemli?

Başkent Tahran'ın 250 kilometre güneyindeki Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi.

2015'te imzalanan anlaşmaya göre İran bu tesiste sadece, enerji santrallerinde kullanıma uygun ama silah yapımına uygun olmayan düşük oranda zenginleştirilmiş uranyum üretecekti.

Fakat ABD 2018'de anlaşmadan çekildiğini açıkladı.

İran 2019 yılının Kasım ayına gelindiğinde Natanz'daki tesiste gelişkin santrifüj sayısını iki katına çıkardığını ve Fordo'daki tesiste santrifüjlere uranyum heksaflorür enjekte etmeye başladığını duyurmuştu.

Ağustos ayındaki patlama

İran Atom Enerjisi Kurumu, geçtiğimiz Ağustos ayında Natanz nükleer tesislerinde meydana gelen patlama ve izleyen yangının sabotaj olduğunu söylemiş ama kimi sorumlu tuttuğunu belirtmemişti.

Bazı İranlı yetkililer tesiste çıkan yangının siber sabotaj yoluyla başlatılmış olabileceğine işaret etmişlerdi.

Bu patlamanın meydana geldiği tarihe yakın tarihlerde İran'daki çeşitli başka enerji tesislerinde de yangınlar ve patlamalar da meydana gelmişti.

Yangın sonucu tesisteki merkezi santrifüj montaj atölyesi tahrip olmuştu.

Santrifüjler nükleer santrallerde kullanılan ama daha geliştirildiği takdirde silah yapımında da kullanılabilecek uranyum zenginleştirme işlemini gerçekleştiriyor.

İran yetkilileri, yanan tesisin yerine daha gelişkininin yapılacağını söylemiş, ama bu olayın orta vadede santrifüj imalatını yavaşlatacağını kabul etmişti.

Kaynak BBC

Türkiye Cumhuriyeti'nde 14 Mayıs 2023'de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimini kim kazanır?

Tümü

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	34	93
2. Fenerbahçe	34	89
3. Trabzonspor	33	55
4. Başakşehir	34	52
5. Beşiktaş	34	51
6. Kasımpasa	34	49
7. Alanyaspor	34	48
8. Sivasspor	34	48
9. Rizespor	33	48
10. Antalyaspor	33	45
11. A.Demirspor	34	41
12. Samsunspor	34	39
13. Kayserispor	34	38
14. Ankaragücü	33	37
15. Konyaspor	34	36
16. Gaziantep FK	33	34
17. Hatayspor	34	33
18. Karagümrük	33	33
19. Pendikspor	34	31
20. İstanbulspor	34	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	32	72
2. Göztepe	32	64
3. Ahlatçı Çorum FK	32	56
4. Sakaryaspor	32	54
5. Bodrumspor	32	53
6. Kocaelispor	32	53
7. Bandırmaspor	32	48
8. Gençlerbirliği	32	48
9. Boluspor	32	47
10. Erzurumspor	32	42
11. Keçiörengücü	32	39
12. Manisa FK	32	37
13. Ümraniye	32	37
14. Şanlıurfaspor	32	34
15. Tuzlaspor	32	34
16. Adanaspor	32	33
17. Altay	32	18
18. Giresunspor	32	10

Takımlar	O	P
1. Arsenal	35	80
2. M.City	33	76
3. Liverpool	35	75
4. Aston Villa	35	67
5. Tottenham	33	60
6. M. United	34	54
7. Newcastle	34	53
8. West Ham United	35	49
9. Chelsea	33	48
10. Bournemouth	35	48
11. Wolves	35	46
12. Brighton	34	44
13. Fulham	35	43
14. Crystal Palace	35	40
15. Everton	35	36
16. Brentford	35	35
17. Nottingham Forest	34	26
18. Luton Town	35	25
19. Burnley	35	24
20. Sheffield United	35	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	33	84
2. Girona	33	71
3. Barcelona	32	70
4. Atletico Madrid	33	64
5. Athletic Bilbao	33	58
6. Real Sociedad	33	51
7. Real Betis	32	48
8. Valencia	32	47
9. Getafe	33	43
10. Villarreal	32	42
11. Osasuna	32	39
12. Deportivo Alaves	33	38
13. Sevilla	32	37
14. Las Palmas	33	37
15. Rayo Vallecano	32	34
16. Mallorca	33	32
17. Celta Vigo	33	31
18. Cadiz	33	26
19. Granada	32	18
20. Almeria	33	14